Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017

Ο πόλεμος του 1940 όπως εγώ τον έζησα σε ηλικία εννέα ετών με έντονο τρόπο

Ο πόλεμος του 1940 – 1941 είναι τα ιερά και τα όσια του Ελληνικού Έθνους και της Ελληνικής Φυλής. Είναι η υπέρτατη υποχρέωση υπεράσπισης της πατρίδας, είναι ο ένοπλος αγώνας ο τελών υπό την προστασίαν της Παναγίας, είναι ο αγώνας υπέρ βωμών και εστιών, για τα πιο ιερά και πολύτιμα αγαθά. Είναι ο αγώνας για την πατρίδα, την εθνική ανεξαρτησία, την ελευθερία, την πατρική γη, τις εστίες των γονιών μας.

Προσωπική Εμπειρία

Παραμονή της 28ης Οκτωβρίου 1940, ο Δημήτριος Παπακωνσταντίνου, προσωπικός φίλος του Μεταξά παρέθετε δείπνο στην επί της οδού Αγίων Θεολόγων οικίαν του, με προσκεκλημένους τους Γεώργιο Βουλιέρη Έπαρχο Καστοριάς, Βασίλειο Νικίδη Δήμαρχο Καστοριάς, Γεώργιο Χατζηαναγνώστου Συνταγματάρχη Πεζικού, Διοικητή του τομέα Καστοριάς, Κων/νου Κορτζήν Λοχαγόν, τότε, υπασπιστή του Συνταγματάρχου Χατζηαναγνώστου, αποτελούντων την τοπικήν πολιτικήν και στρατιωτικήν ηγεσίαν, και τον Αθανάσιον Κρίκην. Άπαντες παρευρίσκοντο μετά των μελών των οικογενειών των. Κατά την διάρκειαν του δείπνου, οι συνδαιτυμόνες συζήτησαν περί πολλών καθώς και περί ενδεχομένου πολέμου. Ουδείς όμως εκ των παρευρισκομένων ανέφερε κάτι περί επικειμένης επιθέσεως.
            Έτσι, περί την 2αν πρωϊνήν ώραν, όλοι ανεχώρησαν πεζοί, ανηφορίζοντες και σιγοτραγουδώντας, κατευθυνόμενοι στα σπίτια τους, εύχαρεις και ανέμελοι. Μετά παρέλευση δύο ωρών εκδηλώνεται σε ολόκληρο το μέτωπο, από το Ιόνιο, Ήπειρο, Καστοριά, Πρέσπες, η ύπουλη, αιφνιδιαστική και αχρεία επίθεση των Ιταλικών στρατευμάτων. Οι ομοβροντίες και ο κρότος του Ιταλικού πυροβολικού ακούγονταν ευκρινώς, γεγονός που μας ανάγκασε να πεταχτούμε από τα κρεβάτια μας και να ξεχυθούμε στους δρόμους.
            Έτσι, ενώ στις 5.30 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου, δηλαδή μισή ώρα πριν εκπνεύσει το τελεσίγραφο των Μουσολίνι – Τσιάνο, η Ιταλική επίθεση εκδηλώνεται στις 4 το πρωί, προτού προλάβει το Γενικό Επιτελείο Στρατού να ειδοποιήσει τα τμήματα προκαλύψεως για την επικείμενη εισβολή. Αποτέλεσμα του στρατηγικού αιφνιδιασμού ήταν να μη μπορέσουν να αντιδράσουν αποτελεσματικά τα Τμήματα προκαλύψεως. Στον Τομέα της Ηπείρου τα Ελληνικά Τμήματα υποχωρούν επιβραδυντικά προς την κυρία γραμμή άμυνας-αντίστασης ΕΛΑΙΑ-ΚΑΛΠΑΚΙ, σύμφωνα με τα σχέδια της 8ης Μεραρχίας Ηπείρου.
            Στον τομέα της Πίνδου, δηλαδή τον τομέα Καστοριάς, τον οποίον υπερασπίζεται το Απόσπασμα Δαβάκη, μόνο με δύο Τάγματα, μια ίλη ιππικού και 1 ½  Πυροβολαρχία, με σοβαρές ελλείψεις σε οπλισμό και ιματισμό και ανύπαρκτες συγκοινωνίες, από τις πρώτες ώρες της εισβολής δημιουργείται σοβαρή κρίση. Ο Μουσολίνι και οι στενοί συνεργάτες του υπολόγιζαν ότι η κατάκτηση της Ελλάδος θα ήταν ένας απλός στρατιωτικός περίπατος που θα κρατούσε το πολύ 15-20 μέρες. Έκρινε τον πόλεμο με καθαρά στρατιωτικά κριτήρια και δεν υπολόγισαν το ηθικό και την ψυχική ανάταση ενός λαού, που αγωνίζεται υπέρ βωμών και εστιών.
            Όταν το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 ο Μεταξάς απέρριπτε ασυζητητί το Ιταλικό τελεσίγραφο είχε στο πλευρό του ολόκληρο το Ελληνικό Έθνος που τον ανεγνώρισε για ηγέτη του πανεθνικού αγώνα για την απόκρουση των εισβολέων. Εκείνη την ημέρα οι Έλληνες παραμέρισαν την πικρία τους για την Δικτατορία και όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί από τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο ως τον Νίκο Ζαχαριάδη με ομοφωνία και ενεργό συμμετοχή αντιτάχθηκαν στον φασιστικό επιδρομέα και τάχθηκαν ανεπιφύλακτα στο πλευρό της Κυβερνήσεως Μεταξά.
            Τις πρώτες ώρες της επίθεσης οι μικρές αριθμητικά Ελληνικές δυνάμεις στον τομέα της Πίνδου ΕΠΤΑΧΩΡΙ-ΦΟΥΡΚΑ, αντιμετωπίζουν το 26ο Ιταλικό Σώμα Στρατού με δύναμη 22.000 ανδρών, δεκάδες άρματα μάχης, αρκετές πυροβολαρχίες, ίλες ιππικού, Τάγμα Βερσαλιέρων και την ισχυρή 3η Μεραρχία Αλπινιστών Τζούλια, επί πλέον δύναμης 10.800 ανδρών. Η Τζούλια κατηύθυνε την επίθεσή της από τα βόρεια και τα νότια του Σμόλικα περνώντας από τους ορεινούς όγκους Γκόλιο, Βούρμπιανι, Κιάφα, Αετομηλίτσα. Έναντι της συντριπτικής υπεροχής των εχθρικών δυνάμεων τα Ελληνικά φυλάκια συμπτύσσονται προς το Επταχώρι για να ανασυγκροτηθούν. Τη δεύτερη μέρα της εισβολής, η κατάσταση στο μέτωπο του Επταχωρίου γίνεται εξαιρετικά επικίνδυνη για ολόκληρο το μέτωπο του τομέα της Πίνδου. Η έδρα του υποτομέα Λυκόραχη πέφτει στα χέρια του εχθρού. Στη συνέχεια οι Ιταλοί καταλαμβάνουν τη Φούρκα, στρέφονται προς τη Σαμαρίνα και προχωρούν προς Μέτσοβο με στόχο τον εγκλωβισμό των Ελληνικών δυνάμεων και την αιχμαλωσία τους. Εδώ προβάλλει και ξεχωρίζει η ηγετική φυσιογνωμία του Συνταγματάρχη Δαβάκη, που ευρισκόμενος στο Επταχώρι στις 29,30 και 31 Οκτωβρίου, περισυλλέγει γύρω του όλες τις τακτικώς και ατάκτως υποχωρούσες δυνάμεις, τις φρονηματίζει και εμψυχώνει όλους τους υποχωρούντας για την αντεπίθεση και έτσι την 1ην Νοεμβρίου αρχίζει η αντεπίθεση με αντικειμενικό σκοπό να ανακοπεί η προέλαση των Ιταλικών δυνάμεων. Κατόπιν σκληρών μαχών και αλεπαλλήλων εφόδων των Ελληνικών τμημάτων, με επικεφαλής τον ίδιο τον Συνταγματάρχη Δαβάκη, τον Υπολοχαγό Αλέξανδρο Διάκο και τον Έφεδρο Ανθυπολοχαγό Ελευθέριο Ντάσκα ανακαταλαμβάνεται η Λυκόραχη, η Φούρκα, η Σαμαρίνα και οι Ιταλοί τρέπονται σε άτακτη φυγή εγκαταλείποντας την Αετομηλίτσα τελευταίο χωριό του τομέα της Πίνδου. Στις μάχες Επταχωρίου και Λυκόραχης έπεσαν ηρωϊκά μαχόμενοι οι πρώτοι Έλληνες Αξιωματικοί Διάκος και Ντάσκας και τραυματίζεται στο στήθος ο Δαβάκης από σφαίρα που διαπερνά τον πνεύμονα. Τόσο στην απόκρουση της επίθεσης, όσο και στην προετοιμασία της αντεπίθεσης, η συμβολή του αμάχου πληθυσμού των χωριών, της Ζούζουλης, Χρυσής, Πευκοφύτου, Κυψέλης, Επταχωρίου και πολλών άλλων, ήταν μεγίστη. Γέροντες, γυναίκες και παιδιά, μετέφεραν, παρά τις αφάνταστες δυσκολίες και κακουχίες στα χέρια και στους ώμους τους, κιβώτια με πολεμικό υλικό και τρόφιμα, με μακρυές πεζοπορίες και αναρριχήσεις στα απόκρυμνα και κακοτράχαλα βουνά της περιοχής εκείνης του Νομού Καστοριάς. Μετά την άτακτη υποχώρηση των Ιταλών, ο πόλεμος μεταφέρεται στην Αλβανία, όπου σκληρές μάχες διεξάγονται στα άγρια και χιονισμένα βουνά της. Αγώνας για τους Έλληνες δύσκολος, τραχύς, δαπανηρός. Άγριες μάχες με μεγάλες εκατέρωθεν απώλειες. Άλλη μια λαμπρή, άλλη μια ένδοξη σελίδα της Ελληνικής Ιστορίας. Στις 6 Απριλίου 1941 εκδηλώνεται η ναζιστική εισβολή με επακόλουθο τη σύμπτυξη του μετώπου και τη συνακόλουθη αποχώρηση της Ελληνικής Κυβέρνησης στην Κρήτη όπου και η ομώνυμη μάχη. Βαρύτατο το τίμημα που πλήρωσαν οι Γερμανοί για την κατάληψη του Νησιού. Περισσότεροι από 4.000 οι νεκροί, χιλιάδες οι τραυματίες. Τέλος, την 20ην Απριλίου 1941 υπογράφεται η συνθηκολόγηση του ανδρείου Ελληνικού Στρατού και των Γερμανών. Στη μακρόχρονη Ελληνική Ιστορία δυστυχώς δεν έλλειψαν και οι εφιάλτες.

Επίλογος

            Ο πόλεμος του 1940 – 1941 είναι ο υπέρ πάντων αγώνας, τα Όσια και τα Ιερά του Ελληνικού Έθνους και της Ελληνικής Φυλής. Είναι ο πόλεμος ο τελών υπό την προστασίαν του Θεού, ο γινόμενος υπέρ Πίστεως και Πατρίδος, υπέρ της Πατρώας γής, της Χώρας των πατέρων μας. Οι Έλληνες πολέμησαν στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και για Ελευθερία, Δημοκρατία, Δικαιοσύνη, Εθνική κυριαρχία. Πολέμησαν στο πλευρό των συμμάχων με θυσίες και αυταπάρνηση και προσέφεραν την πρώτη ελπίδα, την πρώτη αναλαμπή εις την ανθρωπότητα για το όχι αήττητο των δυνάμεων του Άξονος. Πολέμησαν κατά του φασισμού και ναζισμού, για την τελική νίκη του αρχαίου Ελληνικού πνεύματος, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΙΣΟΝΟΜΙΑ και ΕΙΡΗΝΗ.
            Δεν εφίσθησαν θυσιών και αίματος, όταν άλλα μεγάλα και ισχυρά κράτη εντός ολίγων ημερών κατέρρευσαν, όπως η Γαλλία, η Πολωνία, η Σερβία ενώ άλλα, όπως η Τουρκία δεν εξήλθον καν εις τον πόλεμον ή αντιθέτως, άλλα , όπως η Βουλγαρία και Ρουμανία πολέμησαν στο πλευρό του Άξονος. Το 1940 – 1941 τα έκπληκτα βλέμματα της Ευρώπης και της Αμερικής ήταν στραμμένα και προσηλωμένα στη μικρή μας Ελλάδα. Τότε ακούγαμε πολλούς επαίνους και λόγους κολακευτικούς, όπως το αμίμητο: στο μέλλον θα λέγωμεν ότι «οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες» και το State Department να διακηρύσσει προς πάσαν κατεύθυνση μεταξύ πολλών άλλων, ότι όποιος τυχόν θα επεβουλεύετο ή θα εσφετερίζετο τα δίκαια των Ελλήνων, θα εθεωρείτο ως εχθρός της Αμερικής και άλλα πολλά που τελικά απεδείχθησαν φληναφήματα. Δεν θα ήτο υπερβολή αν έλεγα ότι η Ελληνική αντίσταση στα σχέδια του Μουσολίνι και του Χίτλερ, αποτέλεσε την αποφασιστική καμπή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Είναι αναμφισβήτητο, ότι η Ελλάδα με το ΟΧΙ της στους δύο επιδρομείς, προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες στον αγώνα κατά του Άξονα. Και έδωσε ένα παράδειγμα ευψυχίας, θάρρους και πάθους για την Ελευθερία αντάξιο με τις καλύτερες και ηρωϊκές Ελληνικές παραδόσεις. Στη συνέχεια οι Έλληνες, πάντοτε στο πλευρό των συμμάχων, πολέμησαν στη Μέση Ανατολή, δημιούργησαν την εποποιία της Εθνικής αντίστασης με χιλιάδες θύματα και υπέστησαν μια Εθνική αιμορραγία και πλήρη ερήμωση της υπαίθρου χώρας. Επίσης, πάντοτε στο πλευρό των «συμμάχων» και «φίλων» πολέμησαν στην Κορέα και πλήρωσαν και εκεί ένα Βαρύ τίμημα με δεκάδες νεκρούς, Αξιωματικούς και στρατιώτες.   Άντ’ αυτών, οι Σύμμαχοι, δεν μας επέτρεψαν, ως όφειλαν, Ελληνικά εδάφη όπως η Βόρεια Ήπειρος, η Ανατολική Θράκη και άλλα. Και μετά πενήντα χρόνια το Βόρειο Τμήμα της Κύπρου κατέχεται από την Τουρκία παρά τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και τις αποφάσεις του ΣΑ.
Ως Έλλην και Καστοριανός είμαι υπερήφανος για την προσφορά της Ελληνικής Φυλής στην ανθρωπότητα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και για την συνεισφορά των Καστοριανών σε θυσίες και αίμα ειδικά στον πόλεμο του ΄40 και την κατοχή.


ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Από σήμερα Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017, το Blog του Πάνου Κρίκη panoskrikis.blogspot.gr επαναλειτουργεί και μεταδίσει μια νέα και μεγάλη ποικιλία άρθρων και μελετών, πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού ενδιαφέροντος, αλλά και ταυτόχρονα ασκείται και κριτική κατά της εξουσίας, κρατικής και τοπικής.