Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΑΜΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Χιλιάδες οι πνευματικοί άνθρωποι της Ελλάδος που εντάχθηκαν στις γραμμές της Εαμικής Εθνικής Αντίστασης.

Το πιο πατριωτικό, το πιο εκλεκτό, το πιο ζωντανό, το πιο δυναμικό και ευαίσθητο κομμάτι των διανοουμένων της χώρας πήρε μέρος στην Εθνική και πατριωτική ανάταση.

Κάθε εποχή δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μιά δική της Τέχνη. Έτσι στις περιόδους μιας ανάτασης, υπάρχει μια δημιουργική τέχνη, ενώ στις περιόδους κατάπτωσης υπάρχει η τέχνη της παρακμής.

Στην περίοδο της Εθνικής μας Αντίστασης ζήσαμε ένα θαύμα. Είχε προϋπάρξει το θαύμα του αλβανικού έπους, αλλά δεν είχε διάρκεια και η Τέχνη δεν πρόλαβε να το εκφράσει.

Η Εθνική Αντίσταση ήταν ένας συναγερμός ψυχών. Η ανάταση, ο ηρωϊσμός, η αυτοθυσία, τα ιδανικά των αγωνιστών, ήταν πολύτιμο υλικό και για τη Λογοτεχνία, το Θέατρο, για τη Μουσική για τις Εικαστικές Τέχνες. Τα κατορθώματα, τα ολοκαυτώματα, οι εξάρσεις και τα πάθη του λαού εμπνέουν τους καλλιτέχνες, ο αγώνας, η λευτεριά και η δικαιοσύνη δίνουν φτερά στη φαντασία τους, ορμή στο στίχο τους, χρώματα στις συνθέσεις τους, μελωδίες στη μουσική τους.

Πέρα όμως από την ηρωϊκή εποχή, στην ανάπτυξη της αντιστασιακής τέχνης έπαιξε σημαντικό ρόλο και το ότι η Εθνική μας Αντίσταση είχε δημιουργήσει μια νέα εθνική συνείδηση. Η χρεοκοπία του παλιού πολιτικού κόσμου, η δικτατορία του Μεταξά, οι κατοχικές κυβερνήσεις των συνεργατών του εχθρού, δημιούργησαν στην ψυχή του Λαού μια σωτήρια αντίδραση, που εκδηλώθηκε κατά τη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης: Μια νέα εθνική συνείδηση, με καινούργια εθνικά ιδανικά, με αίτημα την τριπλή απελευθέρωση, εθνική, πολιτική και κοινωνική.

Αυτό τον υπέροχο αντιστασιακό αγώνα του Λαού μας, με τις μεγάλες θυσίες και τα λαμπρά κατορθώματα, με τη νέα εθνική συνείδηση και τα νέα ιδανικά, εκφράζει η αντιστασιακή τέχνη, σε όλες τις μορφές της. Κι επειδή οι πηγές της έμπνευσης ήταν τόσο πλούσιες και τα υλικά που αντλούσε από τη λαϊκή ψυχή τόσο πολύτιμα, η αντιστασιακή τέχνη έσπασε έναν αιώνιο κανόνα, ότι πρέπει να υπάρχει μια χρονική απόσταση από τα γεγονότα για να μετουσιωθούν σε αληθινή, σε μεγάλη τέχνη.

Τόσο η Λογοτεχνία, όσο και οι άλλες αντιστασιακές τέχνες, έχουν ποιότητα και δύναμη, φτάσανε σε ύψος ανάλογο με τα γεγονότα που εμπνεύσανε τους καλλιτέχνες μας και αποτελούσαν την αρχή μιας πνευματικής άνθησης της χώρας μας, μιας μεγάλης δημιουργικής εποχής, αν δεν είχαμε τις δυσάρεστες μεταπελευθερωτικές εξελίξεις.

Για δέκα σχεδόν χρόνια η τέχνη βουβάθηκε, ένα πνευματικό σκοτάδι σκέπασε τη χώρα μας, μια οπισθοδρόμηση επικίνδυνη, που μας έφερε στον πολιτισμό του βούρδουλα και της Μακρονήσου. Κι ύστερα από τη φοβερή εκείνη περίοδο, εμφανίστηκε η τέχνη της ήττας, όπως λέγεται, μια τέχνη γεμάτη πίκρα, εσωστρέφεια και μοναξιά.

Αλλ’ ας έρθουμε και πάλι στην ωραία, τη χυμώδη, την αισιόδοξη και την πολύχρωμη τέχνη της Αντίστασης.

Τα ονοματεπώνυμα όλων των πνευματικών ανθρώπων της Ελλάδος, όλης της διανόησης, που συμμετείχε ομόψυχα, ομόθυμα και ανιδιοτελώς στις γραμμές της ΕΑΜΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ παρατίθενται στην πλούσια και εκτενή σε ύλη ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ που ακολουθεί.