ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ, ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΗΘΟΥΣ ΚΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ - ΜΙΑ ΑΚΡΩΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ

Μ Ο Ν Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ

Μ Α Θ Η Μ Α Τ Α

ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ – ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΗΘΟΥΣ ΚΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

Σ Ο Σ Ι Α Λ Ι Σ Μ Ο Σ είναι το πολιτικό και οικονομικό σύστημα, στο οποίο τα μέσα παραγωγής και διάθεσης των αγαθών κατέχονται και ελέγχονται από κοινωνικές ομάδες, κοινότητες ή από το κράτος και όχι από ιδιώτες, οπότε η ατομική ιδιοκτησία και η κατανομή του εισοδήματος υπόκεινται στον κοινωνικό έλεγχο, κατ’ αντιδιαστολή προς τον καπιταλισμό και φιλελευθερισμό.

Αυτό όσον αφορά τον τύπο της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης του κράτους. Πέραν αυτού, δηλαδή της αλλαγής στην οργάνωση της κοινωνίας, της οικονομίας, των σχέσεων παραγωγής κλπ, ο        Σ ο σ ι α λ ι σ μ ό ς θεωρητικά ευαγγελίζεται οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, ευημερία, ειρήνη, εργασία, απαλλαγή από το καθεστώς της εκμετάλλευσης του ανθρώπου από τον άνθρωπο.

Επιπροσθέτως, επιθυμεί ένα κόσμο απαλλαγμένο από τα δεινά που μαστίζουν τις αστικές κοινωνίες. Ένα κόσμο, όπου η ηθική θα αποτελεί βασική αρχή στη ζωή των ανθρώπων. Αλλαγή ήθους, αλλαγή στις σχέσεις πολιτείας και πολίτη, αλλαγή στη στάση του ατόμου απέναντι στο σύνολο, αλλαγή στα κριτήρια επιλογής και στην άριστη διαγωγή όσων επωμίζονται τη διαχείριση της κρατικής και κομματικής εξουσίας.

Βέβαια, όλα αυτά, φαίνονται και είναι οράματα που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν ποτέ. Είναι ταυτόχρονα και μία ηθική διδασκαλία ανεφάρμοστη στην πράξη. Γι’ αυτό δεν επιχειρήθηκε ποτέ και πουθενά. Παραμένουν πολιτικά και κοινωνικά οράματα, είναι επικοινωνιακά τρικ για αφελείς και ίσως για ρομαντικούς.

Βέβαια, στις χώρες του υπαρκτού Σοσιαλισμού μετασχηματίστηκε το περιβάλλον, αλλά ποτέ δεν μετασχηματίστηκαν ούτε οι κοινωνικές σχέσεις, ούτε ο άνθρωπος. Το αποφασιστικό λοιπόν σημείο είναι ο μετασχηματισμός του ανθρώπου, που θα επιτρέψει να δημιουργηθούν νέες κοινωνικές σχέσεις. Με άλλα απλά λόγια, η αλλαγή του πολιτικού και κοινωνικού ήθους, η αλλαγή προς μία καλύτερη κατάσταση, η αλλαγή της νοοτροπίας του πολίτη-ψηφοφόρου, ώστε να μην αποβλέπει τόσο στο εγωιστικό, ατομικό συμφέρον, όσο στο συμφέρον του κοινωνικού συνόλου. Και, φυσικά, εκείνοι που πρέπει να δίνουν το μοντέλο του ήθους, εκείνοι που πρέπει να λειτουργούν ως παραδείγματα-πρότυπα ήθους, είναι οι ηγούμενοι του Σοσιαλιστικού μετασχηματισμού. Από αρχαιοτάτων γαρ χρόνων, «το της πόλεως όλης ήθος ομοιούται τοίς άρχουσι»[1].   

Ποτέ το ΠΑΣΟΚ – εννοείται η ηγετική ομάδα – δεν ήταν ένα γνήσιο Σοσιαλιστικό κόμμα εμπνευσμένο από τα οράματα και τις διαχρονικές αξίες των Αρχών του Σοσιαλισμού για μια καλύτερη, δίκαιη, αξιοκρατική και ευημερούσα κοινωνία.

Παρά το ότι το ΠΑΣΟΚ ισχυρίζεται ότι είναι Σοσιαλιστικό κόμμα και ο πρόεδρός του Γ. Παπανδρέου μάλιστα είναι πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, ακόμη και σήμερα που η χώρα μας κατέρρευσε οικονομικά και απώλεσε μέρος της Εθνικής της Κυριαρχίας εξαιτίας των, ο πρόεδρος της Βουλής δεύτερος θεσμικός πολιτειακός παράγοντας, υπουργοί της κυβέρνησης και υψηλόβαθμα κομματικά στελέχη διατυπώνουν τις σοσιαλιστικές ευαισθησίες τους, που κατά ένα περίεργο τρόπο αφορούν σκληρά οικονομικά μέτρα κατά των ασθενέστερων οικονομικά κοινωνικών τάξεων και πάντα αλόγιστες και άσκοπες οικονομικές παροχές και διορισμούς στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Μετά το 1981, ο νόθος σοσιαλισμός του ΠΑΣΟΚ το οδήγησε στον διορισμό χιλιάδων αργόσχολων και άχρηστων στο δημόσιο και στις κρατικές επιχειρήσεις, ώστε σήμερα μετά την επιτυχή μίμησή τους από το άλλο κόμμα του δικομματισμού, τη Νέα Δημοκρατία, η δημόσια διοίκηση και οι ΔΕΚΟ να διαθέτουν ένα εκατομμύριο υπαλλήλους πολλοί από τους οποίους μετρίου επιπέδου και ανίκανοι να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του τόπου.

Η μόνη προσφορά τους είναι η είσπραξη μισθών και πλήθος επιδομάτων όπως πρόσφατα αποκαλύφθηκε, που επέβαλλαν τον συνεχή δανεισμό του δημόσιου και επέφεραν την καθοδική πορεία προς την χρεοκοπία[2]. Ακόμη και το ΕΣΥ που ήταν σωστό ως σύλληψη – μίμηση ξένων προτύπων, για την παροχή υπηρεσιών υγείας σε όλους τους πολίτες, το υποβάθμισαν και το ευτέλισαν, ώστε οι μόνοι ωφελημένοι να είναι οι γιατροί του που κατά δημοσιεύματα στον ημερήσιο Τύπο και τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ, νέμονται τη δημόσια περιουσία, τα νοσοκομεία, και λαμβάνουν από τους φτωχούς τα πλούσια φακελάκια[3].

Τελικά αυτοί οι ψευτοσοσιαλιστές, από τότε που αναρριχήθηκαν στην εξουσία, για την εξουσία, απέθεντο τα προσωπεία τους, ταυτίστηκαν με την πλουτοκρατία, παλαιά και νέα και υιοθέτησαν τις συνήθειές της, την χλιδή, τη σπατάλη και την προκλητική ζωή. Και προκειμένου να ανταποκριθούν στις τεράστιες οικονομικές απαιτήσεις της νέας ζωής τους, ενεπλάκησαν σε σκάνδαλα ολκής, από την Τράπεζα Κρήτης του Κοσκωτά, ως τη Siemens, και τις διπλά αμαρτωλές προμήθειες οπλικών συστημάτων, αφού για χάρη της μίζας προμηθεύονταν σκάρτο υλικό ή ελαττωματικό, π.χ. το χρυσοπληρωμένο γερμανικό υποβρύχιο που «γέρνει».

Στην προεκλογική περίοδο του 1981 το ΠΑΣΟΚ άλλα μας έλεγε, προκειμένου να καταλάβει την εξουσία.  Όταν όμως κατέλαβε την εξουσία και του άρεσε η νομή της, αντιλήφτηκε ότι δεν το συμφέρει ηρωική έξοδος από την ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ, όπως οραματίζονταν. Έτσι παρέμεινε και στους δύο πολυεθνικούς οργανισμούς, που επηρεάζονται και εν πολλοίς καθοδηγούνται από τις ΗΠΑ και που προσφέρουν στα μέλη τους πολλά πλεονεκτήματα, αλλά και δεσμεύσεις. Παραμένοντας το ΠΑΣΟΚ στην ΕΟΚ, νυν Ε.Ε., και στο ΝΑΤΟ, έπαψε να είναι αυτό που παραπλανητικά διακήρυττε η ιδρυτική του διακήρυξη και ο αρχηγός του. Έγινε κόμμα εξουσίας, που μαζί με τη Νέα Δημοκρατία εναλλάσσονται στην κυβέρνηση και εξυπηρετούν πειθήνια τους μεγάλους «Συμμάχους» και την τοπική πλουτοκρατία, στην οποία έχουν παραδώσει το κράτος,  ιδιαίτερα την οικονομία, ακόμα και μέρος της Εθνικής μας Κυριαρχίας.

Και σε τοπικό επίπεδο, από το 1981 και μετά, στο Νομό μας την Καστοριά, όπως και σε όλη την Ελλάδα, αναδύθηκε μια νέα προνομιούχος πλουτοκρατική οικονομική τάξη ΠΑΣΟΚικών αξιωματούχων που συντίθεται από επιχειρηματίες, εργολάβους, μηχανικούς (γενικά), γιατρούς, φαρμακοποιούς, δικηγόρους και άλλους, που απολαμβάνουν όλα τα αγαθά της ΠαΣοΚικής εξουσίας[4]. Και τα κορόιδα, οι ιδεολόγοι του ΠαΣοΚ, και είναι πολλοί, και όσοι δεν βολεύτηκαν είναι τα θύματα της πολιτικής αυτής.

Εδώ παραθέτω ένα τμήμα βαρυσήμαντου πολιτικού άρθρου, ενός γίγαντα του πνεύματος, Σοσιαλιστή, Δημοκράτη και Προοδευτικού χωρίς εισαγωγικά, του Μάριου Πλωρίτη, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΒΗΜΑ», στις 5-8-84. Έγραψε τότε ο αείμνηστος Μάριος Πλωρίτης:

«Κι όμως, δυόμισι χρόνια τώρα, βλέπουμε να εξακολουθεί, και υπό τον σοσιαλιστικόν αστερισμό, ν’ αποτελεί κριτήριο επιλογής για κρισιμότατα «πόστα» το κομματικό και μόνο μητρώο, η κομματική αφοσίωση (ειλικρινής ή όχι), ο κομματικός φανατισμός (γνήσιος ή όχι), η ικανότητα, ακόμα, για διαπροσωπικούς ελιγμούς επί «ανωτάτου επιπέδου» – προσόν – τα ισχυρότερα και σοσιαλιστικότερα, φαίνεται, από τα «αστικά» εφόδια που ονομάζονται «γνώσεις», «αξία», «αρμοδιότητα» κλπ. Βλέπουμε να εισπηδούν στο Σοσιαλιστικό Κίνημα καιροσκόποι και κερδοσκόποι, τυχοδιώκτες και χρυσοδιώκτες (ακόμα και βαλέδες της δικτατορίας και πανσέδες της χούντας)[5], φτάνει να δώσουν «όρκο πίστης» στο κόμμα, που έχει τους κατά φύσιν και καθ’ έξιν άπιστους…

Δεν είναι λοιπόν προς απορίαν ότι κυβέρνηση και Κίνημα δίνουν την εντύπωση οργανισμών που μαστίζονται από χρόνια «κρίση»… Δεν είναι προς απορίαν τα παθολογικά φαινόμενα που καταγγέλθηκαν και ομολογήθηκαν στις Κεντρικές Επιτροπές – η αρχολαγνεία, η αλαζονεία, ο φαβοριτισμός, οι «άναρχες κλαδικές παρεμβάσεις», οι «οικονομίστικες διεκδικήσεις» κ.λ.π.

Και δεν είναι, ακόμα, προς απορίαν ότι το Κίνημα, νοιώθοντας τόση ανασφάλεια, παρασύρθηκε από – και παραδέχτηκε – τον τόνο που έδωσε η σφαδάζουσα ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας στον πρόσφατο προεκλογικόν αγώνα και τη μιμήθηκε στους κορυβαντισμούς του φανατισμού και τους σεληνιασμούς του κρετινισμού… όπου η τοιχορύπανση και η ηχορύπανση ήταν ασύγκριτα μικρότερες απ’ την τραγική ηθο-ρύπανση της πολιτείας, των πολιτών και του πολιτεύματος…   

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, όμως, το Κίνημα της «σοσιαλιστικής αλλαγής» φτάνει να θυμίζει, ώρες-ώρες, το χαρακτηριστικό του Λένιν για την σοβιετική-σοσιαλιστική γραφειοκρατία: «κοκκινοχρωματισμένο σύμφυρμα από αστικές και τσαρικές επιβιώσεις». Με κάποια διαφορά στο χρώμα και στους τσάρους…

Σ’ αυτές τις ασυνέπειες θα ’πρεπε να προστεθεί μία ακόμα: Κάθε τόσο, η ηγεσία του Κινήματος ομολογεί λάθη κι εξομολογείται αμαρτήματα. Αλλά ποιο το όφελος, αφού ούτε κυρώσεις επιβάλλονται, ούτε οι αμαρτωλοί αποβάλλονται; Εφ’ ώ και οι φταίχτες δεν συνετίζονται, τα πταίσματα συνεχίζονται και οι ολέθριες έξεις διαιωνίζονται…».

Προκειμένου ο αναγνώστης να σχηματίσει μια πληρέστερη εικόνα για τον «ψευτοσοσιαλισμό και μπασταρδεμένο σοσιαλισμό» του ΠαΣοΚ, όπως εγώ τον ονομάζω, και να κατανοήσει το όλον θέμα με όλες του τις διαστάσεις, θεώρησα απαραίτητο να παραθέσω αποσπάσματα από δημοσιευθέντα κατά καιρούς σε αξιόλογα έντυπα, άρθρα προσωπικοτήτων της Αριστεράς, εγνωσμένου κύρους, Δημοκρατών και Σοσιαλιστών χωρίς εισαγωγικά, των οποίων οι αγώνες και οι θυσίες για τη Δημοκρατία και τον Σοσιαλισμό, ποτέ δεν υπαγορεύτηκαν από προσωπικό συμφέρον και όφελος, όπως έγινε κατά κύριο λόγο από τα μεγαλοστελέχη του ΠαΣοΚ.

Α΄   Η  Δ Η Μ Ο Σ Ι Α  Υ Β Ρ Ι Σ [6]

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΑΥΤΟΠΟΥΛΟΣ [7]

«Τα πεπραγμένα της Αλλαγής είναι εδώ αδιάψευστα. Δημιουργήματά της είναι η πρωτοφανής σήψη, ο χρηματισμός, τα νέα «τζάκια» και η μοναδική στον κόσμο – το δυτικό τουλάχιστον – τάξη των «οικονομισαρίων» του δημόσιου τομέα. Αυτά πάνω σε μια οικονομία ρημαδιό, παρά την ευνοϊκή διεθνή συγκυρία και παρά τον κοινοτικό πακτωλό, που συνέπεσαν με την οκταετία. Χλιδή, λεηλασία και παρασιτισμός απορρόφησαν την ικμάδα της και τα δάνεια, γιατί ούτε ένα μεγάλο έργο δεν έγινε και είναι κι αυτό ένα παγκόσμιο ρεκόρ ελληνικό.

Αλλά η προοδευτική φυσιογνωμία της Αλλαγής εκδηλώθηκε, λένε, στον τομέα των θεσμών. Πράγματι. Το θεμέλιο της Δημοκρατίας, ο κοινοβουλευτισμός, μεγαλύνθηκε με το κοινοβουλευτικό πραξικόπημα του ’85, για να θυμηθούμε μόνο αυτό. Και θεσμοθέτησε το ιδιωτικό κόμμα και το ιδιωτικό κράτος. Αλλά και το μοναδικό, σε παγκόσμια κλίμακα, φαινόμενο κράτους που πουλάει νόμο σε απατεώνα, είναι συνέπεια της θεσμικής αυτής προόδου και της αίσθησης παντοδυναμίας που δίνει στην κορυφή του. Ο απόλυτος άρχων μπορεί να μεταφέρει το κράτος στο εξωτερικό ή στη βίλλα του, να το θέσει σε νάρκωση, σε αργία, να χρίει οποιαδήποτε τουρλου… δεν ξέρω τι, κρατική λειτουργό «εθνικώς αναγκαία», μεταβιβάζοντας μέρος από την εξουσία του jure divino.

Ο μεγάλος τιμονιέρης της αντιδεξιάς, που υπερκέρασε τη δεξιά με αντικανονικό δεξιό προσπέρασμα, αδιαφόρησε για το θεσμικό πλαίσιο παντοδυναμίας που πάει να της κληροδοτήσει.

[…] Στην πολιτική και πολιτιστική αυτή Ντίσνεϋλαντ άνθισε ένας λόγος κι ένα δημόσιο ύφος που κάνουν φάρσες στη σκέψη, στις έννοιες και τις ιδέες, με την κουφότητα και την κομπορρημοσύνη τους. Το ΠαΣοΚ κατόρθωσε κάτι που φαίνεται παράξενο: τα ιδανικά που άδειασαν με τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» αλλού, εδώ τα έλιωσε με τον ανύπαρκτο: απλώς σπιλώντας τα.

Μαζί με τα άλλα, το ΠαΣοΚ δημιούργησε σχολή ακρισίας, φανατισμού και δουλοφροσύνης.

«Ο λαός βογγάει και ζητάει την αιώνια καταδίκη των υπουργών του Ηγεμόνα, ενώ μόνος αυτός απαλλάσσεται από όλα όσα εκείνοι διέπραξαν εν ονόματί του».

Αυτό γράφτηκε πριν από τα Φώτα, πάνε τεσσεράμισι αιώνες, από έναν ελληνολάτρη νεαρό 16-18 χρονών, τον Λα Μποεσί. Ας σημειωθεί ότι στις πρώτες (μεταθανάτιες) εκδόσεις, ο «Λόγος περί εθελοντικής δουλείας» είχε τιτλοφορηθεί «Ο Αντι-Ένας». Οι αναπτύξεις για το μαζικό ναρκισσισμό, τη σχέση επιθυμίας και φανταστικού, τη μαγική υπέρβαση της πολιτικής (και κοινωνικής) διαίρεσης σε μια συμβολική ενότητα, στον Ένα, που από τη γενική ανωνυμία μπορεί να ονομαστεί, και όλη η ανατομία της δουλοφροσύνης, ήταν μεγαλοφυής για τον 16^ο αιώνα και έχει ακόμα σχετική αξία. Στη διαιώνιση ακριβώς της δουλοφροσύνης και της βλακείας ελπίζουν το ΠαΣοΚ και ο αρχηγός του σήμερα, για να γλυτώσουν την καταδίκη. Αλληλέγγυοι ο Ηγεμόνας και το «Κίνημα» κηρύσσονται ανεύθυνοι, σ’ ένα καθεστώς όπου η εξουσία τους ελάχιστα εμπόδια αναγνώρισε. Κατά τους απολογητές κομισάριους και μερικούς βαθυστόχαστους σχολιαστές, φταίμε όλοι για τα σκάνδαλα και τη σήψη: οι πάντες και τα πάντα, η κοινωνία, ο καπιταλισμός, το τραπεζικό σύστημα, τα «ξένα κέντρα», όλοι εκτός από τον Ένα και το καθεστώς του. Όσοι παραπονιούνται για την αθέτηση των κοινωνικοποιήσεων, ας αρκεστούν στην κοινοκτημοσύνη των σκανδάλων.

Δεν ξέρω αν μπορούν να παρομοιασθούν με γύφτους όπως τους βάπτισε ο Διον. Σαββόπουλος, οι ενσαρκωτές της «σοσιαλιστικής» Αλλαγής. Άλλοι τους θέλουν τσαντάκηδες, αφού άρπαξαν την τσάντα από τρεις ηλικιωμένους που τώρα τους κυνηγάνε: η ταλαίπωρη κυρία Οικονομία, η παρδαλή κυρία Ιδεολογία και η σεβάσμια κυρία Ιστορία».

Β΄ Ο ΠΑΠΑΔΡΕΪΣΜΟΣ ΩΣ (ΔΥΣ)ΚΙΝΗΤΗΡΙΑ

ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ [8]

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΥΣΣΑΣ [9]

«Στην περίπτωση του ΠαΣοΚ, είναι φανερό ότι η παραδοσιακή μαρξιστική ανάλυση δεν οδηγεί πουθενά. Τι έχουμε στην περίπτωση του ΠαΣοΚ; Παρατηρούμε, κατ’ αρχήν, ότι δεν έχουμε κανένα ΠαΣοΚ. Υπήρξε, πράγματι, ένα τέτοιο κόμμα («Κίνημα», όπως τόνιζε) εκεί γύρω στα 1974-1975, άντε 1976. Ήταν ένας οργανισμός στον οποίο ο Παπανδρέου δεν μπορούσε ακόμα να κάνει όλα όσα ήθελε. Μετά τις μαζικές διαγραφές εκείνων των ετών, δεύτερη γνώμη για σοβαρά θέματα δεν ευδοκίμησε πια. Αυτά για την εσωκομματική οργάνωση.

Έξω όμως από το κόμμα, υπήρχε ένας ολόκληρος κόσμος που περίμενε και επένδυε σε κάποιου είδους «Αλλαγή»: όλος ο εκτός προσβάσεων εξουσίας χώρος του Κέντρου, της Κεντροαριστεράς, και μέρους της Αριστεράς (με βάση την προδικτατορική διαίρεση). Σ’ εκείνη τη φάση, που κλείνει με την εκλογική νίκη του 1981, το Παπανδρεϊκό κόμμα διαθέτει ορισμένα ορατά κοινωνικά ερείσματα: αγρότες, υπάλληλοι Οργανισμών, κλάδοι ελευθεροεπαγγελματιών, κλπ. Ο Παπανδρέου γίνεται πρωθυπουργός και ασκεί την εξουσία κατά την πρώτη τετραετία στηριγμένος, μεταξύ άλλων, και στη μεγάλη κι αδερφική συμπαράσταση του συνόλου της Αριστεράς (μορατόριουμ του ΚΚΕ, προεδρία Χατζηβασιλείου στη διορισμένη ΓΣΕΕ, βουλευτική έδρα στον Γλέζο, κλπ), για την οποία ισχύει πάντα ο διαχωρισμός Δεξιά - Δημοκρατικές Δυνάμεις. Η νέα εκλογική νίκη του 1985 εμπεδώνει την κυριαρχία του Παπανδρέου και του Παπανδρεϊκού κόμματος στον κρατικό μηχανισμό.

Έτσι το ΠΑΣΟΚΑΝΔΡΕΟΥ γίνεται ΠΑΣΟΚΡΑΤΑΝΔΡΕΟΥ.

Στα τέλη τώρα πια της δεύτερης παπανδρεϊκής τετραετίας, εμφανίζονται ορισμένα νέα φαινόμενα. Κατ’ αρχήν δεν υπάρχει πια – αν υπήρξε ποτέ – κάποια συγκεκριμένη ταξική βάση του ΠαΣοΚ. Η προσπάθεια να πει κανείς σήμερα ότι το Παπανδρεϊκό κόμμα στηρίζεται σε ορισμένες τάξεις και ομάδες της παραδοσιακής κοινωνικής δομής είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Και τούτο, γιατί στο ΠΑΣΟΚΑΝΔΡΕΟΥ εκφράζονται άνθρωποι όλων των κοινωνικών τάξεων, από βιομήχανους και μεγαλομεσάζοντες μέχρι κτηνοτρόφους και υπαλλήλους, εφ’ όσον βέβαια ανήκουν σε μια από τις εξής κατηγορίες:

α) Έχουν κάποιας μορφής πρόσβαση στην κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος ή και συμμετοχή σε κομματική κρατική εξουσιαστική δομή.

β) «Καταφέρνουν» να συνεχίζουν να πιστεύουν ότι το ΠαΣοΚ θα φέρει καλύτερες μέρες και σοσιαλισμό, θα φράξει το δρόμο στη Δεξιά, κλπ.   

Επειδή βρισκόμαστε στα 1988 και όχι στα 1980 ή έστω 1985, κατ’ ανάγκην η δεύτερη κατηγορία είναι από ολιγάριθμη έως ανύπαρκτη, ενώ η πρώτη δεν είναι απλώς πολυάριθμη, αλλά πιθανώς αποτελεί τη μεγαλύτερη συσσωμάτωση φυσικών προσώπων στη σύγχρονη Ελλάδα, μεγαλύτερη και από τους οπαδούς του Παναθηναϊκού ή του Ολυμπιακού. Ας μη σπεύσει ο αναγνώστης να χαρακτηρίσει την παραπάνω άποψη ελιτίστικη, αντιλαϊκή, υβριστική ή αβασάνιστη. Ας αναρωτηθεί με ψυχραιμία: από τους εκατοντάδες μέλη και οπαδούς του ΠαΣοΚ που γνωρίζει ο ίδιος προσωπικά, πόσοι είναι εκείνοι που δεν διαθέτουν ή δεν προσδοκούν προσωπικά οφέλη για τον εαυτό τους ή την οικογένειά τους;

Το «πράσινο στρώμα»

Ποιος είναι ο συνεκτικός κρίκος που κρατά ενωμένο το νεοπαγές «πράσινο στρώμα»; Δεν είναι βέβαια η κοινή κοινωνική τάξη, που είναι διαφορετική για τον Λούβαρη, τον Κοσκωτά, τον Τόμπρα, τον χθεσινό υπαλληλάκο της ΔΕΗ που έγινε βουλευτής και δεν ξέρει τι έχει, το Γραμματέα της Τοπικής Οργάνωσης Καρδιτσομαγούλας, τον καπετάνιο του ΕΛΑΣ που μετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο της Επιχείρησης Αστικών Συγκοινωνιών, το χωριάτη που παίρνει χαριστικό δάνειο από την Αγροτική Τράπεζα ή και διορίζεται στο Συνεταιρισμό, τον καθηγητή της ΠΑΣΚΕ που γίνεται απεργοσπάστης, τον «τελειόφοιτο Δημοτικού» που πήρε θέση μηχανικού στην Ολυμπιακή και ετοιμάζεται να βάλει και την κόρη του ως αεροσυνοδό, το στέλεχος της Νεολαίας που, νεαρός φιλόλογος ων, διορίζεται Σύμβουλος Περιφερειάρχη για Δημόσια Έργα(!).

Δεν είναι ούτε η ιδεολογία, αφού δεν ανήκει στις γνωστές ιδεολογίες η πίστη σ’ ένα θνητό πρόσωπο (Παπανδρέου). Δεν είναι προφανώς η κοινή οικονομική θέση ή κατάσταση. Τι μένει; Μένει, σύμφωνα με την παραπάνω ανάλυση, η συμμετοχή στη διαχείριση της εξουσίας. Διαφέρει βέβαια η κλίμακα: άλλου επιπέδου παροχές ρουσφέτια και εξουσία για τον υπουργό «Χ». Άλλα αποτελέσματα ο Διοικητής της ΔΕΗ, που «δικαιολογείται να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του, αλλά 500 εκατομμύρια (δρχ) είναι πολλά», και άλλα το μέλος του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού. Υπάρχουν διαφορές στα προσωπικά οφέλη αλλά και στη διαχείριση της εξουσίας. Όμως, στην πυραμίδα των εξουσιαστών, οι τροχοί είναι όλοι απαραίτητοι για τις εναλλαγές των παροχών και, ιδίως, για τη διατήρηση της πυραμίδας.

Έτσι εξηγείται γιατί τα διάφορα εξουσιαστικά στελέχη του «πράσινου στρώματος» δεν αντιδρούν στους  ε ξ ε υ τ ε λ ι σ μ ο ύ ς  στους οποίους τα υποβάλλει ο αρχηγός τους. Τους βάζει και τους βγάζει από διάφορες θέσεις δίχως αιτιολογία, τους «παραιτεί» όποτε θελήσει, τους υπονομεύει με διαρροές στον Τύπο, τους εναλλάσσει μεταξύ Βουλής, Εκτελεστικού, Υπουργείων και Κεντρικής Επιτροπής, τους αναγκάζει να τον ρωτάνε για τα πιο γελοία μικροπράγματα (χωρίς όμως να μπορούν να τον βρουν), καταργεί τους ίδιους ή τις αρμοδιότητές τους – και λέξη δεν ακούγεται. Αγόγγυστα τα υπομένουν όλα. Γιατί το ξέρουν, ότι η μόνη πηγή εξουσίας είναι ο Μέγας Εξουσιαστής κι όχι η προσωπική αξία του καθενός. Και γιατί μόνο με τη σιωπή εξασφαλίζεται η διατήρηση της πυραμίδας και η πιθανή επάνοδός τους σε άλλη εξουσιαστική θέση.

Μα τα ίδια φαινόμενα δεν τα γνωρίσαμε και επί Νέας Δημοκρατίας;

α) Εκείνο το κόμμα, παρ’ όλο που ψηφιζόταν (ως πολυσυλλεκτικός οργανισμός) από πάμπολλους Έλληνες, εξέφραζε τέλος πάντων με κάποια ευκρίνεια και κατά προτεραιότητα υπάρχουσες κοινωνικές τάξεις και ομάδες. Αντιθέτως το ΠΑΣΟΚΡΑΤΑΝΔΡΕΟΥ δημιουργεί εξ υπαρχής κοινωνικές δομές, λειτουργώντας οριζόντια ως προς την υπάρχουσα κοινωνική διαστρωμάτωση.

β) Τα φαινόμενα δεν είναι ακριβώς  ίδια, τουλάχιστον ως προς την τελευταία περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τη συντηρητική παράταξη. Σήμερα, ο κυνισμός, η διάβρωση και οι αποκλεισμοί των αντιθέτων βρίσκονται σε χειρότερο επίπεδο απ’ ό,τι επί πρωθυπουργίας Ράλλη – για την οποία θα πρέπει να ομολογηθεί ότι ήταν πολύ τιμιότερη και πιο ακέραιη της παπανδρεϊκής. Τουλάχιστον τότε έτρωγες τη δυσμενή μετάθεση από τον υπουργό ή το διευθυντή, όχι από τον εγκάθετο κυβερνητικό συνδικαλιστή, το «συνάδελφο».

γ) Εμάς, ως Αριστερούς, μας ενδιαφέρει εξ ίσου αν κλέβει το ΠαΣοΚ ή η Νέα Δημοκρατία. Δεν χαριζόμαστε στους μεν (εν ονόματι «κοινών αγώνων» παλαιοτέρων εποχών) και κυνηγάμε τους δε. Η θέση μας θα πρέπει να είναι «Δεν μας ενδιαφέρει αν εσείς λέτε ότι κλέβετε για να μην έρθει η Δεξιά και… κλέψει πάλι όπως τον παλιό καιρό. Δεν μας ενδιαφέρει ούτε αν μας δίνετε κάποιο κόκκαλο να γλείψουμε. Δεν το παίρνουμε».

Πράγματι, το να είσαι Αριστερός σήμερα δεν είναι ζήτημα ούτε συμβόλων, ούτε ιδεολογίας, ούτε ιστορίας. Σχετίζεται, πολύ απλά, με αυξημένες ηθικές αντιστάσεις που συνδυάζονται με κάποια αίσθηση κοινωνικής δικαιοσύνης.

Και ο παπανδρεϊσμός;

Στην κορυφή της πυραμίδας κάθεται ο Μέγας Εξουσιαστής, ο Ανδρέας Παπανδρέου. Στη θέση του δεν έχει πια σημασία μόνο το κέρδος – παρόλο που δε θα πρέπει να βγήκε και χαμένος από το δύσκολο έργο να ηγείται μιας συγχωνευμένης κρατικο-κομματικής μηχανής. Στη θέση του έχουν πια σημασία πράγματα απλούστερα. Η εξουσία για την εξουσία. Εξουσία στο Κόμμα, στο ΠΑΣΟΚΑΝΔΡΕΟΥ. Εξουσία στην Οικογένεια. Εξουσία στο Κράτος, στο ΠΑΣΟΚΡΑΤΑΝΔΡΕΟΥ. Εξουσία στην Οικονομία. Εξουσία στις συνειδήσεις. Εξουσία στην Ιστορία.

Πατριαρχία. Πλούτος. Εξουσία. ΠΑΣΟΚΑΝΔΡΕΟΥ. Σεξ. Τιμές. Δύναμη. ΠΑΣΟΚΡΑΤΑΝΔΡΕΟΥ. Αυτά αξίζουν. Όπως οι βασιλιάδες του παλιού καιρού. Όπως, στην εποχή μας ο Τσαουσέσκου και ο Αμίν Νταντά, με τη μικρή διαφορά της κατά τετραετία ανάγκης να «παίρνεις» τις εκλογές. Ελούντα. Αστέρας (ακόμα καλύτερα από τον άλλο, που έπαιζε γκολφ σε Ρόδο και Κέρκυρα). Εξουσία. Αυτή αξίζει. Πατριαρχική μεταβίβαση στον πρώτο γιο. Αλλαγή συντρόφου. Ένστικτα. «Εξουσία για την εξουσία».

«Τι θα κάνουμε εμείς στις εκλογές;». Εμείς, αγαπητέ αναγνώστη – όλη η Αριστερά – φοβάμαι πως δεν πρόκειται να «πρωταγωνιστήσουμε» στις εκλογές που έρχονται. Δεν προλαβαίνουμε να διαφοροποιηθούμε αρκετά από το ΠΑΣΟΚΑΝΔΡΕΟΥ (άλλωστε είμαστε αμήχανοι, κλπ. κλπ.), με το οποίο στη συνείδηση του κοινού ανθρώπου είμαστε σε μεγάλο βαθμό ταυτισμένοι. Μπορούμε όμως από τώρα να διακηρύξουμε μερικές μικρές αλήθειες, γιατί ο καιρός περνάει και δεν μετριέται μόνο από εκλογές σ’ εκλογές. Πρέπει, απέναντι στην πολιτική «των ξαφνικών εμπνεύσεων» του πολιτικάντη Μεγάλου Αρχηγού, να προβάλλουμε μια πολιτική ηθικών στοιχείων, αξιοπρέπειας και αλήθειας.

Αλλά και στο επίπεδο της τρέχουσας πολιτικής πρακτικής, πάλι είναι ανάγκη να διαφοροποιηθούμε από το ΠαΣοΚ που, σαν το μεθυσμένο, συμπαρασύρει στην πτώση ό,τι υπάρχει κοντά του.

Σήμερα, είναι μεγάλη η απογοήτευση σε ευαίσθητα κοινωνικά στρώματα διαπνεόμενη από ιδανικά, εφ’ όσον ακόμα υπάρχουν. Όπως είναι μεγάλη και η απογοήτευση και σε όλους εμάς τους επιζώντες της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και του Εμφυλίου, που με πίστη, αφοσίωση, ανιδιοτέλεια, αίμα, θυσίες και κόστος υπηρετήσαμε και υπηρετούμε τα γνήσια σοσιαλιστικά οράματα.

Εξ ίσου μεγάλη, – ήταν και είναι – η απογοήτευση από την ανυπαρξία ενός σοσιαλιστικού ύφους  και ήθους, σ’ ένα Κίνημα που για ν’ αρπάξει την εξουσία επαγγελόταν το  σ ο σ ι α λ ι σ μ ό, σε μια χώρα που λόγω καχεξίας της εκβιομηχάνισης και ανυπαρξίας εργατικής τάξης δεν είχε γνωρίσει ένα οργανωμένο   Σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό  Κ ί ν η μ α, ενώ υπήρξαν εξέχουσες σοσιαλιστικές προσωπικότητες (Γ. Σκληρός, Αλέξ. Παπαναστασίου, Ι. Σοφιανόπουλος, Αλέξ. Σβώλος – μαζί με τους άλλους σοσιαλδημοκράτες που προσχώρησαν στο ΕΑΜ: Α. Αγγελόπουλος, Χ. Χωμενίδης, Σ. Σωμερίτης, Γ. Σημίτης – κι αργότερα πολλοί από την «αριστερά» πτέρυγα της Ένωσης Κέντρου ή πολλά μέλη της ΕΔΑ, όπως ο Σταύρος Ηλιόπουλος, ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ο Ευάγγελος Μαχαίρας, ο Ανδρέας Λεντάκης, ο Μιχάλης Κύρκος, ο Γιάννης Πασαλίδης κλπ, που δεν ήσαν κομμουνιστές). Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου, και οι διάδοχοί του στην εξουσία Κώστας Σημίτης και Γιώργος Παπανδρέου, ουδέποτε αναφέρθηκε σ’ αυτούς τους εκφραστές του ελληνικού σοσιαλισμού κι ούτε μπορούσαν να συνδεθούν με την πολιτική κουλτούρα, που αυτοί δημιούργησαν. Με την κουλτούρα αυτή κανένα πρωτοκλασάτο στέλεχος του ΠαΣοΚ δεν είναι συνδεδεμένο, μηδέ του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια[10], προερχομένου από το ΕΑΜ».

Ένα άλλο πρόσωπο εγνωσμένου κύρους και αξίας, αδέσμευτος αριστερός ο Σπήλιος Παπασπηλιόπουλος, σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε σε ειδική έκδοση «ΠΑΣΟΚ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ», έγραψε και το εξής:

«Το ΠαΣοΚ που ξεκίνησε ως ορκισμένος εχθρός της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, ήθελε να είναι εκφραστής ενός τριτοκοσμικού σοσιαλισμού, που εμπνεόταν από τις διάφορες θεωρίες περί ιμπεριαλισμού, κέντρου, περιφέρειας εξάρτησης και άνισης ανταλλαγής, και που είχαν ως εκφραστές λαϊκιστές ηγέτες, οι οποίοι είχαν επιβάλει αυταρχικά και μονοκομματικά καθεστώτα. Οι θεωρίες της εξάρτησης και της άνισης ανταλλαγής είναι σε μεγάλο μέρος σωστές, αλλά πολιτικά χρησιμοποιήθηκαν από αρχηγικά και λαϊκιστικά κινήματα, για τα οποία η εσωκομματική δημοκρατία ήταν λεπτομέρεια χωρίς σημασία. Περιττό, επίσης να τονιστεί το πώς αυτά τα κόμματα οδηγούν στη διαφθορά. Το πώς ένα τέτοιο αρχηγικό και λαϊστικό κίνημα (το ΠαΣοΚ), επιβλήθηκε με καθεστώς κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στην Ελλάδα του τέλους του 20^ου αιώνα, αυτό πρέπει να εξηγηθεί».    

---

[1] Ισοκράτης, προς Νικοκλέα, 31.

[2] Σ.Σ. Η προσωπική μου άποψη και κρίση, από ίδια γνώση, είναι ότι οι υπάλληλοι του Νομού Καστοριάς σχεδόν στο σύνολο – πάντα με εξαιρέσεις –, είναι εργατικοί, ικανοί, έντιμοι και εξυπηρετικοί.

[3] Σ.Σ. Ασφαλώς, και οι γιατροί του Νοσοκομείου Καστοριάς δεν εμπίπτουν σ’ αυτόν τον κανόνα.

[4] Σ.Σ. Βέβαια ο κανόνας έχει και τις εξαιρέσεις του γιατί, όχι ολίγοι από αυτές τις κοινωνικές ομάδες, είναι πρόσωπα ανιδιοτελή και μεγάλων ικανοτήτων.

[5] Και υπότροφοι της χούντας, όπως ένας πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων!

[6] Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό  «Σύγχρονα θέματα», Μάιος 1989.

[7] Αγωνιστής, Κριτικός – Αρθρογράφος.

[8] Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Επιχειρήματα», Ιούλιος 1988.

[9] Είναι συνεργάτης του περιοδικού «Επιχειρήματα».

[10] Σ.Σ. Ο άνθρωπος αυτός αφού εξαργύρωσε εις το έπακρον την συμμετοχή του στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση (ΕΠΟΝ), απεδείχθη ως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, ως ένας άβουλος αχυράνθρωπος που εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Γεωργίου Παπανδρέου